РЕЧНИК НА БЪЛГАРСКИЯ ЕЗИК

      ПЍСВАМ1, ‑àø, íåñâ.; ïѝñíà1, ‑åø, ìèí. ñâ. ‑àõ, ñâ., íå­ï­ðåõ. 1. Иç­âå­ä­íúæ èç­äà­âàì, íà­äà­âàì êðàò­êî­ò­ðà­åí ïè­ñúê, ïëà÷ èëè îñ­òúð, ðÿ­çúê çâóê, íà­ïî­äî­áÿ­âàù ïè­ñúê. Кúð­ä­æà­ëè­è­òå îñ­òà­âè­õà êî­íå­òå ñè è ñå ñïó­ñ­íà­õà äà ãðà­áÿò. Пè­ñ­íà­õà æå­íè, ðàç­ï­ëà­êà­õà ñå äå­öà, âäè­ã­íà ñå îëå­ëèÿ äî Бî­ãà. Й. Йîâ­êîâ, СЛ, 124. Оäú­ðúò çà­ïî­÷­íà äà ðàñ­òå — / ñèë­íà áå­øå ìëà­äà­òà íå­âÿñ­òà. / Вñÿ­êà ïðî­ëåò ïèñ­âà­øå äå­òå. А. Гåð­ìà­íîâ, М, 10. Сî­êîë ïè­ñ­íà , êîë­êî ñè­ëè èìà: / "Сêî­ðî, áðàò­êî, äðó­ãî ñî­êî­ëåí­öå, / çå­ðå ìå­íå îð­ëå ìè íàä­âè­ëî, / ñêî­ðî, áðà­òå, òè­çå äà ïî­ìî­ã­íåø". Нàð. ïåñ., СáНУ ХLIХ, 175.

2. Пðåí. Зà ñâèð­êà, ìó­çè­êà­ëåí èí­ñ­ò­ðó­ìåíò è ïîä. — èç­äà­âàì âè­ñî­êè, ñèë­íè, ïðî­íè­çè­òåë­íè çâó­êî­âå èëè ñâè­ðÿ, èç­ïúë­íÿ­âàì ñèë­íî, ïðî­íè­çè­òåë­íî, âè­ñî­êî íÿ­êàê­âà ìå­ëî­äèÿ. Сëå­äî­áåä íà ïî­ëÿ­íà­òà êðàé ãðà­äà, äå­òî âñÿ­êà ãî­äè­íà ñòà­âà­øå âå­ëèê­äåí­ñ­êî­òî õî­ðî, ïè­ñ­íà­õà ãà­é­äè, çà­äóì­êà­õà òú­ïà­íè. Иç­ëå­çå òàì öå­ëè­ÿò ãðàä. Д. Тà­ëåâ, ПК, 57. Гúð­äè­òå èì [íà ãàé­äà­ðè­òå] ñå èç­äó­âà­õà, êî­ãà­òî íà­äó­âà­õà ìå­õî­âå­òå, è äå­áå­ëè­òå èì ðó­ñè ïëèò­êè òðåï­âà­õà êà­òî çìèè, êî­ãà­òî ðó­÷è­ëà­òà ïèñ­âà­õà. Вë. Сâèí­òè­ëà, СЗЗ, 76. Пèñ­âà ëî­êî­ìî­òè­â­íà ñâèð­êà è âëà­êúò íà­ìà­ëÿ­âà ñâîÿ õîä. ВН, 1959, áð. 2501, 2.

3. Пðåí. Зà áúð­çî äâè­æåù ñå âúâ âúç­äó­õà ïðå­ä­ìåò, îáèêí. èç­ñ­ò­ðå­ëÿí êóð­øóì, ñòðå­ëà è ïîä. — èç­äà­âàì âè­ñîê, îñ­òúð, ðÿ­çúê, ïðî­íè­çè­òå­ëåí çâóê, íà­ïî­äî­áÿ­âàù ïè­ñúê; èç­ñ­âèñ­òÿ­âàì. Нî åä­íà âå­÷åð, êî­ãà­òî .. ñå çà­â­ðú­ùàë äî­ìà ñè îò ïîë­ñ­êè­òå ñè çà­íÿ­òèÿ, ãðúì­âà ïóø­êà è êóð­øó­ìúò ïèñ­âà êðàé ñà­ìî­òî ìó óõî. Иâ. Вà­çîâ, Сú÷. ХVI, 93.

4. Пðåí. Рàçã. Иç­êàç­âàì, èç­ðà­çÿ­âàì øóì­íî íå­ñú­ã­ëà­ñèå, ïðî­òåñò îò íå­ùî, îáèêí. íåñ­ï­ðà­âå­ä­ëè­âî, íå­ðå­ä­íî, êî­å­òî ìå çà­ñÿ­ãà. Дî­ðè è îíèÿ, êî­è­òî ãî­ðå­ùî áÿ­õà ïðå­ãúð­íà­ëè èäå­ÿ­òà íà Бðà­òàí, ñå­ãà çà­á­ðà­âè­õà, ÷å ñà äà­ëè ñú­ã­ëà­ñèå, è ðó­ãà­å­õà. А ìî­æå áè òî­âà íå áå­øå ñà­ìî ñòðà­õúò, ÷å êî­î­ïå­ðà­òî­ðè­òå ùå ïè­ñ­íàò çà ïðà­õî­ñà­íè­òå ñðåä­ñ­ò­âà è òðó­äî­ä­íè! Сò. Дàñ­êà­ëîâ, ЗС, 212.

5. С ïðåäë. î ò. Пðåñ­òà­âàì äà ïî­íà­ñÿì, òúð­ïÿ íå­ùî èëè íÿ­êî­ãî, çà­ùî­òî ìè ïà­êîñ­òè, ïðè­÷è­íÿ­âà ìè âðå­äà, çëè­íà è ïîä. èëè ìå îã­ðàá­âà. А áðà­òÿ­òà ѝ âñè÷­êî ìî­ãàò. Кî­ãà­òî áå­õà äå­öà, öå­ëà­òà ìà­õà­ëà áå ïè­ñ­íà­ëà îò íèõ. Д. Тà­ëåâ, ГЧ, 260. Цÿ­ëà Тðà­êèÿ ïè­ñ­íà êàí­ñ­êè îò íà­ñè­ëèÿ è çâåð­ùè­íè. Иâ. Вà­çîâ, Сú÷. ХХII, 114. Сòàð­öè­òå ïðè­êàç­âàò, ÷å åä­íî âðå­ìå òî [õàí­÷å­òî] å áè­ëî ãíåç­äî íà åä­íà ðàç­áîé­íè­÷åñ­êà øàé­êà, îò êî­ÿ­òî áè­ëî ïè­ñ­íà­ëî ìà­ëî è ãî­ëÿ­ìî íà ÷å­òè­ðè êî­íà­êà íà­î­êî­ëî. Хð. Мàê­ñè­ìîâ, СáЗР, 16. Оò öè­ãà­íè­òå ïè­ñ­íà­õà îêîë­íè­òå ñå­ëà, íî äî åñåí­òà òðè­ìà ñå íà­ìå­ðè­õà óäà­âå­íè â Яí­ò­ðà. Ц. Гèí­÷åâ, ГК, 302.

ПЍСВА МИ íåñâ.; ïѝ­ñ­íà ìè ñâ., íå­ï­ðåõ. Рàçã. Оáèêí. ñâ. Нå ìî­ãà ïî­âå­÷å äà ïî­íà­ñÿì, äà òúð­ïÿ íå­ùî; îì­ðúç­âà ìè, äî­òÿ­ãà ìè, âò­ðúñ­âà ìè, äî­äÿ­âà ìè. — Сëó­øàé, òè ÷åñ­òî ëè êó­ïó­âàø îáè­êî­ëåí áè­ëåò? — Еäèí-äâà ïú­òè â ãî­äè­íà­òà. Кî­ãà­òî ñå óìî­ðÿ è ìè ïè­ñ­íå îò âñè÷­êî. Г. Кðó­ìîâ, Т, 41. Сëåä äâà ìå­ñå­öà íå­ùî ñå ñêà­ðà­õ­ìå çà íÿ­êàê­âà äðå­áî­ëèÿ .., òà ïî­ê­ðàé äðå­áî­ëè­ÿ­òà ñå çà­ïÿ ñòà­ðà­òà ïå­ñåí è àç êà­çàõ, ÷å ìè å ïè­ñ­íà­ëî âñè÷­êî è ÷å ùå ïî­äàì çà­ÿ­â­ëå­íèå çà ðàç­âîä. Д. Цîí­÷åâ, ЧС, 34. Пè­ñ­íà­ëî ìè å äà îáîá­ùà­âàì, íå èñ­êàì äà îáîá­ùà­âàì. Л. Дè­ëîâ, Т, 153. А í ò î à í å ò à. Оò âà­øå­òî ñú­á­ðà­íèå ìè ïè­ñ­íà. (Гíå­â­íî.) Сòè­ãà âå­÷å! Щå ñå ãîò­âèì ëè çà èç­ïè­òà, èëè íå? Дð. Аñå­íîâ, И, 42. Пî­íÿ­êî­ãà ìó ïèñ­âà è å ãî­òîâ äà ñå âúð­íå îá­ðà­ò­íî, îáà­÷å ãî ñïè­ðà ìè­ñúë­òà, ÷å ùå ãî íà­ñà­äÿò â çàò­âî­ðà. Б. Рàé­íîâ, ГН, 51.

◊ Дå­òå â ìà­é­÷èí êî­ðåì ïè­ñ­íà (ùå ïè­ñ­íå). Дè­àë. Пî­ëî­æå­íè­å­òî ñòà­íà (ùå ñòà­íå) ìíî­ãî òåæ­êî, ëî­øî ïî­ðà­äè æåñ­òî­êîñ­òè­òå, çâåð­ñòâà­òà íà íÿ­êî­ãî. Пèñ­âàì / ïè­ñ­íà äî Бî­ãà (íå­áå­ñà­òà). Иç­âúí­ðå­ä­íî ñèë­íî, âè­ñî­êî, êàí­ñêè ïèñ­âàì. Зà­ã­ëå­äà ñå [Рî­ñå­òî] â ðå­â­íà­ëà­òà âîä­íà ñòè­õèÿ, óæà­ñè ñå .. è ïè­ñ­íà äî Бî­ãà: — Оëå­ëå, ìàé­÷è­öå! К. Пåò­êà­íîâ, БД, 224. Бå­çó­ìåí ñòðàõ áå­øå ñêî­âàë âñè÷­êè­òå ѝ ÷ëå­íî­âå è íÿ­ìà­øå ãëàñ â ãúð­ëî­òî ѝ. Иíà­÷å, òÿ áè ïè­ñ­íà­ëà äî íå­áå­ñà­òà! Г. Рà­é­÷åâ, ЗК, 193. Пèñ­âà / ïè­ñ­íå ìè ãëà­âà­òà îò íå­ùî èëè îò íÿ­êî­ãî; ïèñ­âàò ìè / ïè­ñ­íàò ìè óøè­òå îò íå­ùî èëè îò íÿ­êî­ãî. Рàçã. Иç­ïèò­âàì äî­ñà­äà, îòåã­÷å­íèå îò ïîâ­òà­ðÿ­íå íà åä­íî è ñú­ùî èëè îò íà­òÿê­âà­íèÿ; îì­ðúç­âà ìè, äî­òÿ­ãà ìè. Кà­çà íà áà­ùà ñè è áðà­òà ñè: — Оò­êàê ñå âúð­íàõ â äî­ëè­íà­òà, óøè­òå ìè ïè­ñ­íà­õà îò ïðè­êàç­êè çà áðà­òÿ, çà áúë­ãà­ðè è çà âÿð­íîñò. А. Дîí­÷åâ, ВР, 283. — Кîè ñà äå, êà­æè ãè? Сà­ìî òè ëè èìàø çà­ñ­ëó­ãè? — ïî­áúð­çà äà ìè­íå â íàñ­òú­ï­ëå­íèå Мà­òåé­÷î. — Оõ, óøè­òå ìè ïèñ­íà­õà îò òâî­è­òå çà­ñ­ëó­ãè! Нÿ­êîé äåí ùå ìè êè­ï­íå, êî­æà­òà òè ùå ñìú­ê­íà îò áîé. В. Нåø­êîâ, Н, 127. Оò ñó­ò­ðèí äî âå­÷åð ìè ðàç­êàç­âà êîë­êî å ñïî­ñî­áåí âíó­êúò ѝ. Пè­ñ­íà ìè ãëà­âà­òà îò íåé­íè­òå õâàë­áè.

      ПЍСВАМ2, ‑àø, íåñâ., ïðåõ. è íå­ï­ðåõ. 1. Оñ­òàð. è äè­àë. Пè­øà. — А çà­ùî íè­ùî ìè íå êà­çà òè, ìè­ãàð âå­÷å íå ïèñ­âàø? .. — О÷è­òå ìè íå­ùî íå­ôå­ëàò, óìî­ðÿ­âàì ñå áúð­çî. В. Мó­òàô­÷è­å­âà, ЛСВ I, 32. Сëåä åä­íà òâúð­äå óìåñ­ò­íà çà­ï­ëà­õà êèð Дè­ìè­ò­ðà­êè ïèñ­âà íà áðà­òà ñè .. äà èç­ï­ðà­òè îùå 420 ëè­ðè. П. К. Яâî­ðîâ, Сú÷. II, 211. В ÷óæ­áè­íà ÷åñ­òî ïèñ­âàò, ÷å ïî íàñ / æè­âîò ñòî ãî­äèí íå áè­ëî óìî­ðà. К. Хðèñ­òîâ, ЧБ, 82. "Лå­ëå ñè­íå, Зà­é­íèë àãà, / çà­ùî ïèñ­âàø öàð­ñ­êè ôåð­ìàí — / åì ãî ïèñ­âàø, åì îç­äè­øàø?" Нàð. ïåñ., СáНУ ХLIV, 39. Дå­ñå­òè­÷­íî ÷è­ñ­ëî íà­ïèñ­âà­ìå òúé: I. Пî-ïðå­äè íà­ïèñ­âà­ìå öÿ­ëî­òî ÷è­ñ­ëî è ñëåä íå­ãî ïîñ­òà­âÿ­ìå äå­ñå­òè­÷­íà­òà òî÷­êà; àêî íÿ­ìà öÿ­ëî ÷è­ñ­ëî ïèñ­âà­ìå 0. К. Кúð­ä­æè­åâ, А, 12. // Пðåõ. Зà­ïèñ­âàì (âúâ 2 çíà÷.). У ñå­ëî äî­é­äå âî­é­âî­äà / äà ïèñ­âà ìëà­äè âîé­íè­öè: / ó ñå­êà êú­ùà ïî åäèí, / à ó ïî‑

ïî­âè äâà­ìè­íà. Нàð. ïåñ., СáНУ ХLIV, 191. — "Пèñ­âàé, ðàç­ïèñ­âàé, öàð­ñ­êî ñåé­ìåí­÷å, / ìî­å­íî ëè­áå íå­ìîé ïè­ñó­âà, / êî­ãî ñè ïè­ñàë, ðàç­ïè­øè ìè ãî, / êî­ãî ñè ïðà­òèë, ðàç­âúð­íè ìè ãî." Нàð. ïåñ., СáВСò, 261.

2. Пðåõ. Оñ­òàð. è äè­àë. Рè­ñó­âàì; æè­âî­ïèñ­âàì. Тîé [Лó­êà Дæîð­ä­æà­íî] å æè­âî­ïèñ­âàë íà 6 ãî­äè­íè è íà 16 ãî­äè­íè å ïèñ­âàë êàð­òè­íè, êî­è­òî ñà ïðå­äèç­âè­êà­ëè óäè­â­ëå­íèå. К. Вå­ëè÷­êîâ, ПССú÷. III, 209. Чèà å òàà äå­âîé­êÿ / .. / Дà­ëè îò Бî­ãà ïà­ä­íà­ëà / .. / èëè ÿ ïèñ­öè ïèñ­âà­ëè. Нàð. ïåñ., СáНУ ХLIV, 39. ïèñ­âàì ñå ñòðàä. îò ïèñâàì2 (â 1 è 2 çíà÷.). — В ñú­ùèÿ áðîé íà â. "Temps" ïî ïî­âîä íà Кþñ­òåí­äèë­ñ­êà­òà ñëó÷­êà ïèñ­âà ñå ñëå­äó­þ­ùå­òî: "В Кþñ­òåí­äèë øåñò ëè­öà ðå­âî­ëþ­öè­î­íå­ðè è æàí­äà­ðè ñà óáè­òè îò åä­íà åê­ñ­ï­ëî­çèÿ íà äè­íà­ìè­òà." Пðÿï., 1903, áð. 15, 3. — Аç, äà òè êà­æà ëè àç òå­áå, åä­íî âðå­ìÿ ó÷å­íè­å­òî áå­øå äðó­ãî; äå òè èìà­øå òî­ãà­âà êíè­ãè, òî­ãà­âà ñà ïèñ­âà­øå íà äúñ­êè÷­êà. Иë. Бëúñ­êîâ, ЗК, 31. Дðî­áè, íà êî­è­òî çíà­ìå­íà­òå­ëÿò å 10, 100, 1000 ... êàç­âàò ñå äå­ñå­òè­÷­íè äðî­áè, òå­õ­íèé çíà­ìå­íà­òåë íå ñå ïèñ­âà. К. Кúð­ä­æè­åâ, А, 82.

ПЍСВАМ СЕ íå­ï­ðåõ. Оñ­òàð. è äè­àë. Зà­ïèñ­âàì ñå (âúâ 2 çíà÷.). Кó­êó­âè­öà êó­êà, ìà­ðå, íà çå­ëå­íà áó­êà, / þíà­öè ñà áå­ðàò âúâ ãðàä Кî­ï­ðèâ­ùè­öà, / òà ñà ïèñ­âàò, ìà­ðå, âúâ áå­ã­ëèê äà èäàò, / à Лàë­÷î ñà ïè­ñà ìëà­äà âîé­âî­äà. Нàð. ïåñ., СáНУ ХХIХ, 78.